Regionale sneeuwdump in de Alpen, en dat is goed nieuws

Het weerbeeld in Europa gaat drastisch omslaan. Een diepe hoogtetrog zal zich vestigen over en net ten westen van West-Europa. Aan de oostflank van deze trog zal een zuidelijke luchtstroming ontstaan die voor een intense Südstau zal zorgen met een regionale sneeuwdump in de Alpen. Regionaal kan er in de Alpen meer dan 2 meter sneeuw vallen (boven 2200-2400 m). Dat is goed nieuws voor de gletsjers in deze gebieden. Keerzijde van de medaille: In Noord-Italië waar de neerslag lagerop als regen zal vallen, zal de kans op wateroverlast en modderlawines toenemen.

• Weerliefhebber? Volg ons via X en Facebook
• Volg de interessante weerberichten op Youtube

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.

Gebrek aan sneeuw

Er ligt bijzonder weinig sneeuw in de Alpen. Dat schreven we de afgelopen al meerdere keren, en door de droge maart (ook in de Alpen was het de afgelopen weken bijzonder droog) is het tekort alleen maar toegenomen. Onderstaand voorbeeld van Weissfluhjoch bij Davos toont dat er nooit eerder sinds het begin van de metingen (32 jaar geleden) zo weinig sneeuw laag. Daar heeft een sneeuwval event begin april niet veel aan veranderd.

Het wintersportseizoen zit er bijna op, maar voor de gletsjers is de sneeuw wel (nog) zeer belangrijk. Hoe meer sneeuw in de lente, hoe langer het duurt vooraleer het ijs tevoorschijn komt in de zomer, en hoe minder ijs er effectief kan wegsmelten. We spreken over “de beschermingslaag”. Dit jaar lijkten de gletsjers dus een heel dunne wintervacht te hebben om de zomer in te gaan.

Ook slecht nieuws voor de Benelux

Maar het gebrek aan sneeuw is niet alleen een probleem voor de gletsjers. In de lente en zomer smelt de sneeuw en dit smeltwater vormt een belangrijke bijdrage voor de rivieren die de Alpen draineren. Minder sneeuw is minder smeltwater en dus minder buffer om de drogere periodes door te komen. En een voorbeeld van zo’n rivier is de Rijn. Denk aan de zomer van 2022 toen de waterstand van de Rijn te laag was voor scheepvaart. Dit jaar zou zo’n situatie zich bij droog weer opnieuw kunnen voordoen, vooral later dit jaar.

Intense Südstau

Het hogedrukgebied dat al wekenlang het mooie weer maakte in grote delen van Europa inclusief de Alpen, trekt door naar Oost-Europa en verzwakt fors. Dit geeft ruimte voor een diepe duik van de straalstroom, een uitzakkende hoogtrog, over en net ten westen van West-Europa. Aan de oostkant van deze trog ontstaat er een krachtige zuidelijke luchtstroming die vochtige en onstabiele lucht naar de Alpen voert. Daar botst deze neerslag op de bergen, wordt de lucht gedwongen te stijgen, en ontstaat er een intense Südstau (zuidelijke stuwing) van orografische neerslag. Later in de week zou er nog een apart lagedrukgebied kunnen ontstaan boven de Middellandse Zee waardoor de zuidelijke stuwing nog een extra impuls zou krijgen. Südstau – dan valt voor Italië in de prijzen met veel, vaak zeer veel, neerslag.

Waar en hoeveel sneeuw kan er vallen?

De vochtige lucht beweegt zich van over de Middellandse Zee in sneltreinvaart naar de Alpen. Als deze vanaf het zuiden komt liggen er weinig obstakels in de weg (passage over de Po-vlakte) waardoor de lucht al snel de bergen van 2000-3000 m en hoger ontmoet. De vochtige lucht stijgt daardoor snel en sterk en vormt in Noord-Italië veel neerslag. Onderstaande kaarten tonen de neerslag in Europa tussen maandag en woensdag. Duidelijk is dat Noord-Italië een hotspot zal zijn voor veel regen.

Cumulatief, en nu gaan we wat verder in de tijd, tonen de weermodellen tegen donderdag tot 400 mm! Dat is dezelfde hoeveelheid als wat in Ukkel valt op een half jaar. Veel dus.

In de Alpen zal de neerslag in eerste instantie boven 2200-2400 m al sneeuw vallen. Tegen woensdag en donderdag stroomt er wat koelere lucht binnen en kan de sneeuwgrens zakken tot 1800-2000 m. Cumulatief tonen de weermodellen vooral in het zuiden van Wallis, Aosta, oosten van de Savoie en Piemonte, mogelijk meer dan 1 meter sneeuw. Onderstaande kaart is wellicht nog een conservatieve hoeveelheid. De fijnmazige weermodellen die stilaan binnendruppelen tonen nog meer sneeuw.

Die sneeuw is uiteraard goed nieuws voor de gletsjers in de betreffende regio’s, waar het sneeuwpakket zich mogelijk wat kan normaliseren. Echter, dit zal het tekort zeker niet helemaal wegwerken. Daarvoor is nog veel meer sneeuw nodig. Ook voor de waterbasins is verwachte neerslag positief, al kunnen dergelijke hoeveelheden ook voor (water)overlast zorgen. Of iedereen er tevreden mee zal zijn is dus nog maar de vraag. Denk aan modderlawines, landverschuivingen, …

Is dit uitzonderlijk?

Een intense Südstau komt elke jaar wel een aantal keer voor. Uitzonderlijk is het dus niet. Vorig jaar viel er in april (en mei) bijzonder veel neerslag (en ook sneeuw) in de Alpen. Volgens klimaatmodellen zullen dit soort Südstau events wel intenser worden. De voornaamste twee oorzaken daarvoor zijn warmere lucht, die meer vocht en dus neerslag kan bevatten, en de snelle opwarming van de Middellandse Zee, die steeds meer dienst doet als een onuitputtelijke bron van neerslag. Vorige zomer bereikte de Middellandse Zee een record hoge temperatuur, wat uiteindelijk in de herfst leidde tot ongeziene neerslagbommen in en rond Valencia.