IJsafname op Groenland breekt records

Een nieuw jaar en opnieuw worden er records gebroken die mogelijks verband houden met de klimaatwijziging. Deze keer is het de beurt aan de ijskap die Groenland bedekt.  Uit metingen blijkt dat zeer vroeg op het jaar meer dan 10% van de oppervlakte aan ijs aan het smelten is.  Een link met de klimaatverandering is niet direct bewezen, maar deze gebeurtenis zorgt toch voor ongerustheid bij wetenschappers.

• Discussieer mee op Facebook: NoodweerBenelux

Grote oppervlakte aan het smelten

Poolonderzoekers van het Deense Meteorologische Instituut (DMI) dachten dat er problemen waren met hun computermodellen toen ze voor het eerst de resultaten zagen van hun berekeningen. Maar liefst 12% van de oppervlakte van het Groenland-ijs had momenteel (de berekeningen dateren van 11 april) meer dan 1 mm ijsafname door positieve temperaturen. Maar toen men nazicht deed, merkte men dat de waarden die uit het model kwam in lijn waren met metingen in de weerstations op de ijsplaat. Op een bepaalde site op 1840 m hoogte werd zelfs een temperatuur gemeten van 3,1 graden. Dat komt overeen met een warme dag in juli, niet in april. Op de meeste lager gelegen plaatsen is het momenteel gemiddeld tussen 5 en 10°C warm.

Recordvroeg

11 april, de datum waarop meer dan 10% van de oppervlakte aan het smelten is, is een nieuw record voor Groenland. De vorige records waarop voor het eerst in het jaar meer dan 10% aan het smelten was, dateren van 5 mei 2010, 8 mei 1990 en 8 mei 2006. Het record is dus bijna met een maand gebroken.

Oorzaak

De directe oorzaak van het afsmelten ligt in de huidige weersituatie.

Op bovenstaande weerkaart zien we dat een hogedrukgebied, dat boven Groenland gepositioneerd is tussen lagedrukgebieden ten oosten en westen, warme lucht aanvoert naar de ZW-kust van Groenland. De waargenomen geopotentiële hoogte van het 500 hPa vlak vertoont waarden die eerder in subtropische gebieden voorkomen. Dit zorgt dat er een frontaal systeem ontstaan is wat op zich dan weer zorgt voor neerslag die op het ijs valt.

Neerslag die valt op een bevroren oppervlak vriest aan en geeft hierbij warmte vrij dieper in de sneeuw en ijslaag. Dit maakt dat er minder warmte nodig is om verdere afsmelting te veroorzaken. Ook creëert deze aanvriezende regen nieuwe ijslagen die het wegstromen van smeltwater makkelijker maakt dan wanneer dit op een sneeuwlaag zou voorkomen.

Als we kijken naar de kaarten voor de volgende dagen, zien we dat de situatie toch nog wel tot 15-16 april zou kunnen aanhouden. Daarna zou terug een koelere periode volgen.

Indirecte oorzaak klimaatwijziging?

Een gelijkaardige synoptische situatie hebben we gekend in 2012 toen er een extreme afsmelting van de ijskap boven Groenland heeft plaats gevonden. Toen was tot 97% van het totale oppervlak aan het smelten. Uit onderzoek van boorkernen in het ijs merkt men dat zo’n situatie gemiddeld elke 150 jaar voor komt. De vorige keer dat zo’n extreme afsmelting voorgevallen was is 1889. Het is te vroeg om nu al de link te leggen met de klimaatverandering, maar als deze gebeurtenissen zich meer en meer zouden voordoen de komende jaren is dit toch op zijn minst een zorgwekkende situatie te noemen.

Bron: DMI