Deel 3 van het stormchase overzicht van 2017

In deel 3 van het jaaroverzicht stormchasen neemt gastblogger Paul Begijn je mee op chase in Noord-Brabant en reist hij af naar het noordoosten van Frankrijk, waar de grote klapper van het seizoen valt!

• Volg ons via Facebook en Twitter voor extra updates.
• Bekijk enkele opmerkelijke weerfoto’s via Instagram.

19 juli 2017 – Het lange wachten

Stormchases zijn lang niet altijd succesvol. En vaak zitten er ook lange perioden bij dat er niks gebeurt. Wachten, wachten en nog eens wachten. Dat was het devies op 19 juli. Ik sprak einde van de ochtend af met Gijs de Reijke en Rick Bekker. Vandaag waren er twee rondes mogelijk. Overdag konden we onze peilen richten op het ontstaan van enkele multicells, terwijl er in de avond nog kansen waren voor bliksemfotografie. Al het onweer was elevated gevoed.

Undulatus asperatus wolken

Aan het begin van de middag liep vanuit het westen een trog binnen met enkele onweerachtige buien. De organisatiegraad was multicell. Meer dan dat zat er ook niet in vandaag. Met het binnentrekken van de buien was het direct keuzes maken. Enkele actievere exemplaren trokken via Zeeland richting het rivierengebied, terwijl vanuit het zuiden ook enkele buien kwamen opzetten.

Wij bevonden ons op dat moment in Heusden, waar we ons zelf hadden getrakteerd op een lekker ijsje. We lieten de buien vanuit het zuidwesten op ons af komen, en keken zodoende tegen de zijkant aan. Het oogde weinig spectaculair. We maakten de afweging om richting het zuidoosten van Noord-Brabant te rijden. Via de A67 zochten we een locatie op de Strabrechtse heide. Daar wachten we een nieuwe cel op. Aan de horizon tekende zich mooie undulatus asperatus structuren af, terwijl er zo nu en dan een cg-bliksem uit de bui kwam.

Gesloten weg

Helaas was de frequentie dermate laag dat we de bliksem niet op de gevoelige plaat kregen. Na enkele platen te hebben geschoten besloten we het bos terug uit te rijden. Dachten we. Want de toegangspoort tot het gebied was inmiddels gesloten door de boswachter. We bevonden ons duidelijk op een pad waar we niet mochten zijn. Na enkele verwoedde pogingen om de boswachter van dienst te zoeken, vonden we uiteindelijk een alternatieve route om het bos uit te komen.

Radio-interview

Ondertussen had de media ook lucht gekregen van onze stormchase. Bij een Mac in de buurt van de A67 stond Gijs een verslaggever van NPO radio te woord. We moesten de verslaggever helaas teleurstellen dat er de komende uren niks meer zou gebeuren. Het grote wachten was begonnen. Een nieuwe portie met onstabiele lucht werd in de avonduren verwacht.

Omdat de onstabiele luchtmassa vanuit het westen naderde, reden we in de richting van Breda, waar we een hapje gingen eten. Daarna zochten we een locatie op in het veld in de buurt van de rivier de Mark. Vanaf die locatie hadden we prachtig zicht op het zuidwesten. Inmiddels waren ook Hans Stans en Richie van den Bosch aangesloten.

Wolkjes bestuderen

Het bestuderen van de wolken kon beginnen. Echter, bij aanvang waren er nauwelijks wolken. Vanuit het westen kwam later wat hogere bewolking opzetten. Hier en daar plopten enkele minitorentjes op. Het zag er echter allesbehalve overtuigend uit. Inmiddels was het alweer ruim 5 uur geleden toen we de laatste onweersactiviteit zagen.

Op het moment dat we de handdoek in de ring wilden gooien, zagen we plotseling een snelgroeiende toren richting het zuidoosten. Via de A58 spoedden we ons richting de omgeving van Eindhoven. Ten zuiden zagen we een prachtige, in het laatste zonlicht verlichte cumulonimbus. We kwamen bijna op dezelfde locatie uit als eerder die middag, de Strabrechtse Heide.

Knalstreep bij bliksemontlading

De bui waar we op reden stierf op dat moment een stille dood. Alhoewel, stil bleef het niet lang. Enigzins teleurgesteld stapten we uit. Maar al snel hoorden we nieuwe gerommel. Op de outflow was een nieuwe bui ontstaan. We zochten een plekje op de heide. De bui ontwikkelde zich perfect voor ons, en trok voorlangs. We stonden daardoor relatief veilig en bovendien bleef het op een kortdurende bui droog.

Er vormde zich een prachtige afgetekende regenbasis. Het onweer bestond veelal uit hoogteonweer. Het wachten op die ene cg werd uiteindelijk beloond, met een heerlijke knalstreep in het landschap. Toen de bui te verder trok, volgden we de bui nog tot in de omgeving van Helmond, waar we nog een paar bliksemfoto’s schoten. Het lange wachten was uiteindelijk beloond, al hadden we iets meer van deze dag verwacht.

31 juli 2017 – Kudde supercells

Sommige onweersettings die buiten de landsgrenzen vallen, maar goed aan te rijden zijn, zijn gewoon te mooi om te negeren. Zeker in een seizoen waarin het binnen de Benelux maar moeizaam tot onweer komt. Eind juli tekende zich een situatie af met enkele dagen grote onstabiliteit boven Duitsland en Frankrijk. Twee stormchasingteams zetten hun zinnen op een prachtige setting voor maandagavond 31 juli. Bijna alle modellen lieten op het warmtefront supercells ontstaan rond zonsondergang. Voor fotografen een droomscenario, omdat de lichtomstandigheden dan vaak het beste zijn.

Richting Metz

Terwijl het eerste team met Ruud van Kessel, Erwin Klein, Gijs de Reijke en Michiel Baatsen al in het weekend vertrok voor een rondje Duitsland, vertrokken wij pas maandagmiddag. Team twee bestond uit Roland Dekker, Rick Bekker en Paul Begijn. Via de Ardennen en Luxemburg zakten we af richting Noordoost-Frankrijk. De omgeving van Metz was het target. Rond etenstijd kwamen we in Metz aan, waar we een hotel boekten. Aangezien de Mac Donalds om de hoek lag, was de keus vrij snel gemaakt om een snelle hap te halen. We wilden immers weinig tijd verliezen.

Warmtefront onweer

Terwijl de zon steeds lager aan de horizon kwam te staan, zagen we de warmtefront bewolking steeds convectiever van aard worden. Alles ontstond op middelbare hoogte, na zonsondergang sterk getriggerd door het nachtelijk windprofiel. Aan de warme zijde van het front werden hoge Cape-waarden berekend, in de orde van 1500 – 3000 MLCAPE.

Ook de deep-layer windschering nabij het front was met 20-30 m/s dik in orde. Doordat het om een vrij smal front ging en Estofex ook voor die smalle strook een onweerwaarschuwing uitgaf, was het chase-gebied vrij makkelijk te bepalen.

Supercells met hoge basis

De Level 1 onweersverwachting van Estofex gaf ons goede hoop. Niet in de laatste plaats omdat we als stormchasers vaak de beste resultaten hebben geboekt bij een vrij laag risico. Het risico op een totale bust was vandaag minimaal, de meeste modellen waren eensgezind, wat in de meteorologie zeker niet altijd het geval is.

Blauwe uurtje

Vol goede mood reden we via de A4 in westelijke richting (Verdun/ Parijs). Op de radar waren inmiddels de eerste onweersbuien ontstaan aan de warme zijde van het front. Onderweg zagen we cumulus de lucht inschieten, een prachtig gezicht in het glooiende landschap. De buien ontstonden mooie parallel op het front, met de actiefste exemplaren in westelijke richting.

Ter hoogte van de afslag Etain (N18) reden we in noordelijke richting om daar de eerste bui op te vangen. In het heuvellandschap werden de eerste cg’s zichtbaar. Het was gelukkig nog licht genoeg om een goede zichtlocatie te vinden. Die vonden we uiteindelijk bij Saint-Laurent-sur-Othain. De zon was inmiddels onder en het zo geliefde uurtje – het blauwe uurtje – was aangebroken.

Net op het moment dat we een positie hadden gevonden in het veld, ging de cg-activiteit er grotendeels uit. Tot er achter ons ineens een felle flits te zien was met kort daarop een inslag. Een ontlading die enkele tientallen kilometers buiten de basis van de bui werd gedropt. Het bewijs was maar weer eens geleverd dat buien tot tientallen kilometers buiten de basis van de bui bliksemgevaarlijk kunnen zijn. Gelukkig kreeg de bui bij het passeren weer een opleving, en kon ik de foto maken waar ik al lang op had gehoopt: cg-bliksem tijdens het blauwe uur.

Vertakte cg-bliksem

Nadat de bui voorbij was getrokken, gingen we ons herpositioneren. In de verte was het weerlicht van de volgende bui immers al te zien. Doordat de buien vrijwel allemaal op dezelfde lijn zaten, hoefden we geen grote verplaatsing te doen. Helaas was de duister inmiddels ingevallen, waardoor het lastiger oriënteren was voor een goede zichtlocatie. Gelukkig vonden we uiteindelijk een akker met zicht op het zuidwesten.

Felle cg’s werden zichtbaar aan de horizon, terwijl de contouren van de supercell steeds duidelijker zichtbaar werden. Helaas werd de wallcloud nagenoeg niet verlicht, waardoor ik er helaas geen foto’s van kon maken. Maare de cg’s waren gelukkig goed vertegenwoordigd, met soms prachtige vertakte cg’s. Het was lang geleden dat we zo’n mooie bliksemshow voor de lens kregen.

Hageltapijt door hevig onweer

Toen de cg’s om ons heen begonnen in te slaan, maakten we ons uit de weg. Omdat het lastig oriënteren was, maakten we daarna de fout door recht de bui in te rijden. Er waren weinig uitvalswegen, dus lieten we de bui vol over ons heen trekken. De auto werd tijdelijk stilgezet op het moment dat de hagel inzette. Steentjes van 2 tot 3 cm werden vanaf grote hoogte op ons neergegooid.

Van Roland kreeg ik de tip om met de neus van de auto naar de wind te staan, de voorruit is immers sterker dan de ruiten aan de zij- en achterkant. Na een kwartier was de bui voorbij en konden we verder. De weg was ondertussen bezaaid met afgeslagen bladeren en kleinere takken, terwijl in de dorpen putdeksels omhoog kwamen door de vele neerslag.

Net buiten een dorpje vonden we een plek waar het compleet wit lag van de hagel. Stenen tot 4 centimeter lagen er in hopen verspreid. Het landschap hulde zich in prachtige grondmist, met op de achtergrond het oplichten van de wegtrekkende bui.

Zoektocht naar fotolocatie

Na een korte stop was daar het moment om opnieuw positie in te nemen. Een nieuwe supercell in de lijn diende zich aan. De lijn met buien begon zich nu echter wel in zuidelijke richting uit te breiden, waardoor er geen ontkomen meer aan was om de hele lijn over ons te laten trekken. We waren uit op een perfecte fotospot, maar slaagden er helaas niet in deze te vinden.

We wilden geen genoegen nemen met een kale akker, het liefste hadden we enkele hooibalen op de voorgrond. Dat bleek een onhaalbare missie. Omdat het bovendien aardedonker was en er in de regio veel boomhagen en heuvels lagen, lukte het ons niet op tijd een goede locatie te vinden. De bui kwam in rap tempo op ons af, en voor we het wisten sloegen de cg’s links en rechts van ons in.

Er zat niks anders op dan terug te keren naar het hotel. Het was inmiddels middernacht en in de wetenschap dat er morgen nog een chasedag in het verschiet lag, keerden we voldaan terug. Voor mij betekende het echter einde chase, ik moest de volgende dag op tijd terug voor het werk.

Ochtendtimer van het onweer

De volgende ochtend wekte Rick ons in alle vroegte. Vanuit het westen kwam een MCS onweerscomplex opzetten, met grote kans op shelfvorming. We maakten ons snel klaar en sprongen nog half slaapdronken in de auto. Een ochtendshelf in deze condities wilden we immers niet missen. Net even buiten Metz zochten we een plekje in het veld. De locatie waar we de vorige avond zo lang naar zochten, was nu snel gevonden. Een pas afgereden graanakker met hooibalen. En dan zul je net zien: heb je de perfecte fotospot, doet de bui niet wat we willen.

Een halfbakken shelf met daarin enkele mooie lenswolken trok het heuvelachtige landschap van Metz binnen. Was dit misschien de verpester voor de rest van de dag? Een dag met een Level 3 waarschuwing van Estofex. Ik zelf zou het niet meer meemaken, want na de ochtendshelf spoedde ik me richting mijn werk. De andere teamleden gingen verder, Duitsland in. Hoe deze situatie uitpakte, weten we inmiddels.

Terugkijkend was dit de mooiste chase van het afgelopen seizoen: drie supercells die ons passeerden en die bovendien goed te chasen waren. Met als resultaat een prachtige ervaring rijker en een goed gevuld fotoarchief.