Komende dagen ontwikkelt zich een blokkade boven Scandinavië
0
We hebben het al een tijdje niet gezien, een brede blokkade door een groot hogedrukgebied boven noord-Europa. Deze week ontstaat er weer eentje, in dit geval door het samengaan van een hogedrukgebied bij Engeland met een ander hoog boven Rusland. Wat zijn de kenmerken ervan, en wat betekent zo’n blokkade voor het weer in onze regio? Weeranalist Wim van den Berg blikt vooruit.
- Volg jij ons ook op Facebook en X?
- Ontdek ook onze livestreams op Youtube
Standvastige en brede blokkade
We spreken van een blokkade wanneer de straalstroom, die zich normaal rond de 50 e breedtegraad bevindt, op een veel noordelijker of zuidelijker positie komt te liggen doordat ze moet wijken voor een groot hogedrukgebied. Dit hogedrukgebied kan de vorm van een omega hebben, dan wordt het geflankeerd door een warme zuidelijke stroming aan de westkant en een koude noordelijke stroming aan de oostzijde.
Het hogedrukgebied kan ook veel breder zijn, dan zien we een groot gebied met oostenwind aan de zuidkant en op hoge breedten een versterkte westenwind. Zo’n brede blokkade zien we juist deze week, zie de weerkaarten op 500 hPa en die voor de gronddruk voor donderdag 19 september 00z. Op alle niveaus in de atmosfeer is de luchtdruk hoog boven geheel Noord-Europa, en is de luchtdruk relatief laag boven het Middellandse Zeegebied.
De brede blokkade kan langer dan een week standhouden, of dat nu ook zo is valt nog te bezien; het lijkt er op dat het hogedrukgebied begin volgende week retrograad (van oost naar west bewegend) naar IJsland verdwijnt en dan zou het toch opnieuw wisselvallig kunnen worden.
Precaire situatie Centraal-Europa blijft aanhouden
In de hogedrukzone is het uiteraard veel droger dan normaal, ten noorden en ten zuiden ervan is het natter, zoals de kaart met de neerslagafwijking voor de periode 17-23 september duidelijk laat zien. In Centraal-Europa kijkt men, na alle waterellende, uit naar dit droge weer, ook al zal het vers gevallen sneeuwpakket in de Oostenrijkse Alpen door de warmere bovenlucht eerst nog gaan smelten. Hierdoor blijft de Donau, zeker ook stroomafwaarts, nog lange tijd hoog. In de kustgebieden van landen als Italië en Spanje moet men de komende tijd juist met flinke (onweers)buien rekening houden.
Impact blokkade verschillend per seizoen
In het hogedrukgebied is het op 1500m relatief warm (en droog) door advectie van warme lucht aan de westflank van het hoog en door doorgaande dalende bewegingen, we zien dit patroon duidelijk terug op de 850 hPa kaart met de anomalie van de temperatuur op 1500m. Maar wat de temperatuurafwijking aan de grond is, hangt van het seizoen af.
In de winter koelt de grenslaag af, zeker boven sneeuw, en leidt de blokkade tot koud winterweer onder een sterke inversie. In het zomerhalfjaar warmt de zon de lucht sterk op, en versterkt door de hoge temperatuur op 1500m wordt het op den duur zelfs heet.
Nu, in september, zitten we in een overgangsperiode. In Rusland en Oost-Europa is de lucht nog nazomers warm, en de oostenwind voert dus vrij warme lucht aan. De nachtelijke afkoeling en de opwarming door de zon overdag houden elkaar min of meer in evenwicht. De kans op hardnekkige mist is nog klein. Dezelfde weerkaart in oktober en de oostenwind is al duidelijk schraler en kouder!
Niet altijd zonnig, niet altijd droog
Is het nu altijd zonnig met die oostenwind? Nee, zeker niet. Bij aanvoer via de Oostzee kan er bewolking ontstaan, zeker in de winter doordat koude lucht over relatief warm water strijkt. Meer in het algemeen kunnen er in de winter, onder de inversie, grote velden met mist en stratus meegevoerd worden. In dat geval speelt de orografie ook een belangrijke rol.
De hogere delen van Eifel/Ardennen kunnen bijvoorbeeld net uitsteken boven de lage bewolking. Hetzelfde kunnen we zeggen van de neerslag. Het is niet altijd droog met die oostelijke aanvoer. In de winter is lichte sneeuw mogelijk, in de zomer kan bij voldoende vocht een warmte-onweer ontstaan.